Dijital dünyanın hızla dönüşen dinamiklerine ayak uydurmak, beraberinde yepyeni fırsatlar ve heyecan verici gelişmeler getiriyor. Özellikle SEO söz konusu olduğunda, son yıllarda yapay zekâ (AI) kavramı, oyunu tamamen değiştirdi. Artık sadece arama motorlarında üst sıralara çıkmak yeterli değil; aynı zamanda kullanıcıların ne istediğini anlamak, onlara değer katmak ve deneyim odaklı içerikler üretmek de bir o kadar önemli hâle geldi.
Bu noktada, hayatımıza giren yeni terimler ve kavramlar işin doğasını kökten değiştiriyor. Bazı terimler daha öncesindede hayatımızda olsa da yapay zeka ile daha da fazla öne çıktı. İster sektörün profesyonellerinden biri olun, ister yeni başlıyor olun, güncel ve önemli AI terimlerini öğrenmek, size fayda sağlayacaktır. Hazırsanız, birlikte son zamanlarda SEO dünyasında öne çıkan yapay zeka (AI) terimlerine bir adım atalım.
AEO (Answer Engine Optimization)
Arama motorlarında doğrudan cevap kutularında (örneğin Google’ın öne çıkan snippet’lerinde) yanıt olarak gösterilmek için içeriklerin optimize edilmesi sürecidir. Amaç, kullanıcının sorusuna en hızlı ve net cevabı sunarak öne çıkmaktır. AEO, içeriklerin sorulara açık ve anlaşılır cevaplar sunacak şekilde hazırlanmasını hedefler.
AI Content
Yapay zekâ tarafından otomatik olarak üretilen dijital içerik türüdür. Metin, görsel, video veya ses dosyaları şeklinde olabilir. AI Content; blog yazıları, ürün açıklamaları, sosyal medya gönderileri gibi çeşitli alanlarda kullanılır.
AI Hallucination
Yapay zekânın, gerçek verilere dayanmayan veya yanlış bilgiler üretmesi durumudur. Özellikle metin tabanlı yapay zekâ modellerinde, doğruluğu olmayan yanıtlar veya uydurma bilgiler “hallucination” olarak adlandırılır.
AI Mode (Google)
Google’ın yapay zekâ özelliklerini etkinleştirdiği veya kullanıcıya sunduğu özel arama veya analiz modudur. Genellikle arama sonuçlarında veya üretken yapay zekâ araçlarında daha gelişmiş, kişiselleştirilmiş öneriler sunmayı amaçlar. AI Mode, arama deneyimini zenginleştirir ve sonuçları kullanıcıya özel hâle getirir.
AI Overview
Google gibi arama motorlarının, yapay zekâ ile oluşturduğu özet bilgi kutusudur. Kullanıcı bir sorgu yaptığında, AI Overview en alakalı bilgileri özetleyip hızlıca sunar. Kullanıcının ihtiyaç duyduğu temel bilgiyi arama sonuçları sayfasında kolayca görmesini sağlar.
AIO (Artificial Intelligence Optimization)
Yapay zekâya özel optimizasyon süreçlerini ifade eder. Web sitesi veya içeriklerin, yapay zekâ destekli araçlar ve algoritmalar için en verimli şekilde hazırlanmasını kapsar. Klasik SEO’nun ötesinde, AI tabanlı analizler ve otomasyon teknikleri içerir.
BERT (Bidirectional Encoder Representations from Transformers)
Google tarafından geliştirilen ve arama motorunun, cümlelerdeki kelimeler arasındaki anlam ilişkisini daha iyi kavramasını sağlayan yapay zekâ tabanlı bir dil işleme modelidir. BERT sayesinde arama motoru, kullanıcıların sorgularındaki bağlamı çok daha doğru analiz eder.
Bing Copilot
Microsoft’un Bing arama motoruna entegre ettiği, yapay zekâ destekli arama ve asistan hizmetidir. Bing Copilot, kullanıcıların aramalarına anlık, özet ve sohbet tabanlı yanıtlar sunar; ayrıca çeşitli içerik önerileri ve üretken yapay zekâ destekli araçlar içerir.
ChatGPT
ChatGPT, OpenAI tarafından geliştirilen, metin bazlı yapay zekâ sohbet botudur. Kasım 2022’de tanıtılan bu sistem, GPT‑4o ve türevleri gibi büyük dil modellerine (LLM) dayanarak insan gibi soruları yanıtlayabilir, metin özetleyebilir, çeviri yapabilir, kod yazabilir ve sorun çözebilir.
Conversational AI
Doğal dilde insanlarla etkileşim kurabilen sohbet robotları, sesli asistanlar ve müşteri hizmetleri araçları gibi yapay zekâ sistemlerini tanımlar. Kullanıcıların yazılı veya sözlü komutlarını anlayıp uygun yanıtlar üretir.
Deep Search (Bing)
Microsoft Bing’in, yapay zekâ ve derin öğrenme teknolojileriyle geliştirdiği gelişmiş arama özelliğidir. Deep Search, klasik anahtar kelime aramalarından farklı olarak; kullanıcı sorgularının ardındaki amacı, bağlamı ve detayları daha derinlemesine analiz eder
Doğal Dil İşleme (NLP)
Yapay zekâ modellerinin, insan dilini anlamasını, analiz etmesini ve yorumlamasını sağlayan makine öğrenimi teknolojisidir. Arama motorları, sohbet robotları ve içerik analizinde yaygın olarak kullanılır.
Doğal Dil Üretimi (NLG)
Yapay zekânın, anlaşılır ve doğal görünümlü insan diliyle otomatik metinler üretebilmesini sağlayan teknolojidir. NLP’nin bir alt alanı olan NLG’nin temel amacı, verileri insan diline uygun, anlaşılır ve doğal yanıtlar haline getirmektir
Generative AI (Üretken Yapay Zeka)
Yeni içerikler (metin, görsel, ses, video) oluşturabilen, veriyle eğitilmiş yapay zekâ modellerini ifade eder. Generative AI, özgün ve yaratıcı içeriklerin otomatik olarak üretilmesini sağlar.
GEO (Generative Engine Optimization)
Üretken yapay zekâ motorlarında (örneğin ChatGPT, Bing Copilot) içeriklerin daha iyi öne çıkmasını sağlamak için yapılan optimizasyon çalışmalarıdır. GEO, klasik SEO’nun ötesine geçerek, yapay zekâ tabanlı arama ve öneri sistemleri için içeriklerin uyumlu hâle getirilmesini hedefler.
Google Gemini
Google tarafından geliştirilen, çok modlu (metin, görsel, ses vb.) yapay zekâ modellerini bir araya getiren gelişmiş bir yapay zekâ platformudur. Gemini, özellikle arama, içerik üretimi ve asistan uygulamalarında daha doğru, bağlamsal ve esnek yanıtlar sunmayı amaçlar.
LLM (Large Language Model)
Çok büyük veri kümeleriyle eğitilmiş, gelişmiş yapay zekâ tabanlı dil modelidir. LLM’ler, insan benzeri metinler üretme, soruları yanıtlama ve içerik oluşturma gibi birçok dil görevini başarıyla yerine getirir. Örnek: ChatGPT, Google Gemini.
LLMSTXT
LLMSTXT (Large Language Model Sitemap TXT), web sitelerindeki içeriklerin büyük dil modelleri (LLM) tarafından daha etkili bir şekilde taranması ve anlaşılması amacıyla geliştirilen özel bir sitemap (site haritası) formatıdır.
Perplexity AI
Kullanıcıların sorularına yapay zekâ desteğiyle kapsamlı, kaynaklı ve sohbet tabanlı yanıtlar veren bir arama ve bilgi edinme platformudur. Perplexity AI, güncel ve güvenilir bilgiler sunmak için web’den veri çeker ve yanıtlarında kaynak belirtir.
Search Generative Experience (SGE)
Google’ın, yapay zekâ desteğiyle arama deneyimini zenginleştiren özelliğidir. SGE, kullanıcıların sorgularına klasik sonuçların yanında, özetlenmiş ve daha açıklayıcı yanıtlar sunar; bazen öneri veya işlem adımları da ekler.
Voice Search Optimization
Web sitelerinin ve içeriklerin, sesli arama (voice search) yapan kullanıcılar için optimize edilmesidir. Konuşma diline uygun, kısa ve net yanıtlar ile teknik altyapı iyileştirmeleri içerir. Mobil cihazlar ve akıllı asistanlar üzerinden yapılan aramalarda önemlidir.
Zero Click Search
Kullanıcının arama motorunda yaptığı sorguya, herhangi bir web sitesine tıklamadan, doğrudan arama sonuçları sayfasında yanıt bulmasıdır. Özellikle bilgi kutuları, öne çıkan snippet’lar ve AI Overview buna örnektir.
Zero-Shot Learning
Yapay zekâ modelinin, daha önce hiç görmediği bir görevi veya konuyu, sadece genel bilgilerle başarıyla yerine getirebilmesi yeteneğidir.
Görüldüğü gibi, SEO dünyasında yapay zekâya dair kavramlar her geçen gün çeşitleniyor. Yer verdiğimiz terimler, hem sektör profesyonellerinin hem de konuya ilgi duyan herkesin, güncel teknolojileri ve arama motorlarının çalışma mantığını daha iyi anlamasına yardımcı olacaktır.
Kaynak:
